6 Temel Teknikle "Anlamlı Okuma"

Okuduğunu Anlama Becerisi Nasıl Geliştirilir?

1- "Planlı-Gelişimsel" Ve "Rahat Okuma" Alıştırmaları Yapın

2- Okuma Seviyenizi Kontrol Edin

3- Kelime Bilginizi Geliştirin

4- Kafanız Karıştığında Durun Ve Okuduklarınızı Özetlemeye Çalışın

5- Metnin Gelecek Bölümlerine Göz Atın

6- Metni Bir Arkadaşınızla Tartışın (Hayali Bir Arkadaş Olsa Bile ...)

• "Planlı-Gelişimsel" ve "Rahat Okuma" alıştırmaları yapın

"Rehberli alıştırma" yeni kelimeler öğreneceğimiz ve bu kelimeleri kullanarak okuduğumuz okuma türü. Notlar kullanarak ve sözlük kullanarak odaklanmış dikkatimiz artarken yeni öğrendiğimiz kelimelerle bilişsel düşünme becerilerimizi geliştirmiş oluruz. "Rahat alıştırma" ise haftada en az bir saat hiçbir konu veya tema zorunluluğu olmadan okumanın keyfini çıkarmayı amaçladığımız okuma türüdür. Kaygı ya da baskı altında olmadığımız için keyif alarak okur ve okuduklarımızı daha iyi anlarız.

• Okuma Seviyenizi Kontrol Edin

"Ne durumdayım?" sorusunu kendinize yönlendirip bunun için okuma yapın. İşe, aşina olmadığınız farklı metinlerden alıntılar seçerek başlayın. Okurken, enerjinizin veya materyalle ilgili dikkatinizin ne zaman dağıldığını kontrol edin. Okuduğunuzu anlama seviyeniz veya konsantrasyonunuz bir süre sonra yavaşlarsa dayanıklılığınızı yavaşça geliştirmeye devam edin. Örneğin, okuduğunuzda 20 dakikada bir dikkatiniz dağılıyor ve odaklanma sorunu yaşıyorsanız bunu not alın. Bir veya iki saat boyunca okumaya konsantre olmaya çalışmak yerine, bu zamanı yavaşça artırmaya zorlayın. Maksimum odaklanma süreniz için (bu durumda yirmi dakika) okuyarak, ardından kendinize mola verin. Bir dahaki sefere 22 dakikayı deneyin. Zamanı yavaş yavaş arttırın.

• Kelime Bilginizi Geliştirin

Okuma ve anlama karmaşık bir sistemdir. Kelime haznesi, bağlam ve kelimelerin etkileşimine dayanır. Bu yüzden, metni bir bütün olarak anlayabilmeniz için hareket eden her bir parçayı anlayabilmelisiniz. Okurken, basit tanımadığınız kelimelerin kaydını tuttuğunuzdan emin olun ve kendinize kelimeler ve tanımlarıyla birlikte bir dizi kelime kartı yapın. Haftada iki veya üç kez beş dakikanızı ayırın ve kelime kartlarınız üzerinde kendinizi test edin. Sözlükten rastgele kelime seçip her gün yeni bir kelime öğrenin. Bunu günlük hayattaki konuşmalarınızda kullanın. Yazılarınıza transfer edin.

• Kafanız Karıştığında Durun ve Okuduklarınızı Özetlemeye Çalışın

Okumaya yeniden başlamadan önce yüksek sesle veya şu ana kadar ne anladığınızı (kafanızın karıştığı yerden önce) aklınızda özetleyin. Özet tutarken uzun uzadıya yazmanıza gerek yok. Haritalandırma, sembolize etme gibi kişisel teknikler kullanabilirsiniz. Özetinizi aklınızda tutarak okumaya devam edin ve kafanız karıştığında durup süreci tekrarlayın. Özeti kendi kelimelerinizle ne kadar yorumlarsanız onu daha iyi anlayabilir ve okumaya devam bilgilerini zihninizde kodlayabilirsiniz.

• Metnin Gelecek Bölümlerine Göz Atın

Bir metni okuyup anlamanın tek yolunun tamamen doğrusal olarak çalışmak olduğunu düşünmeyin. Herkes doğrusal olarak düşünmez ve metinleri doğrusal olarak anlamaz. Sayfalar arasında ileriye veya geriye atlayın. İhtiyacınız olduğu kadar tekrar okuyun. Metni anlamlandırmak için aklınızda bir sıralama oluşturun ve okuma parçalarını ihtiyacınıza göre sıraya alın. Metnin gelecek bölümüyle ilgili fikir sahibi olmak şimdiye kadar okuduğunuz kısım hakkında anlayamadığınız noktaları aydınlatabilir.

• Metni Bir Arkadaşınızla Tartışın (Hayali Bir Arkadaş Bile Olsa…)

Metin hakkında okuduklarınızı tartışmak kafa karışıklığını gidermenize yardım eder. Okuma parçasını ya da kitabı metni okumamış bir arkadaşınız varsa, okuduklarınızı onlara kendi sözlerinizle açıklayın. Yazılım mühendisleri "lastik ördek hata ayıklama" tekniği dedikleri yöntemle bir kodlama problemini çözmeye çalışır. Çözemedikleri durumu lastik ördeğe açıklarlar. Bu onları, sorunlarını çözmeye yardımcı olmak için defalarca kanıtlanmış olan bir problemi yüksek sesle çözmeye zorlar. Bu sırada karşılıklı iki kişi konuşuyormuşçasına düşündükleri için sorunu daha kolay çözebilirler. Bizler aynı durumu farkında olmadan okuduğumuzu anlama çalışmaları yaparken, özet çıkarırken ya da sınavlara çalışırken yaparız. Karşımıza nesneyi oturturuz. Okuyup özetlediklerimizi sesli olarak ifade eder bu arada öğrendiklerimizi ölçeriz.